KÖPEK KANLI İSHALİ (PARVO VİRAL ENTERİT)

Köpek kanlı ishali diğer bir adıyla parvo viral hastalığının etkeni canine parvo virüstür (CPV). Bu virüsün en önemli özelliği çok hızlı mutasyon geçirmesi ve çevre şartlarına karşı oldukça dayanıklı olmasıdır. Çoğunlukla 6-20 haftalık olan genç köpeklerde sık görülmekle birlikte yetişkin köpeklerde de kanlı ishal vakaları görülmüştür.
Irk yatkınlığının etkili olması tam olarak kanıtlanamasada  Rottweiler, Alman çoban köpeği, Doberman pinscher,  Amerikan pitbull terier, Staffordshire terier, Labrador retriever, Springer spaniel, Dachshund ve Yorkshire terier ırklarının hastalığa karşı daha hassas olduğu görülmüştür.

Bulaşma; dışkı yoluyla şekillenmektedir. Enfekte dışkıların temasıyla gerçekleşir.  Köpekler arasında da oldukça bulaşıcıdır. Virüs lenfoid ve barsak dokularına ayrıca beynide içeren tüm dokulara eğilim göstermektedir. Virüs gastrointestinal dokularda çoğalır ve barsak epitellerinde yıkıma neden olarak şiddetli ishalle seyreder. Hastalığın üç ayrı formu mevcuttur. Enterit (yaygın), miyokardit (nadir), yeni doğan hastalığı (nadir).

Enterit formu kendini şiddetli ishal ve kusma ile gösterir. İshal ve kusmaya bağlı olarak da köpeğinizde dehidrasyon meydana gelir.  Barsaklarda yaşanan malabsorbsiyon besin emiliminin yapılamamasına buda köpeğinizde hipoglisemi oluşmasına neden olur. Sepsis ve endotoksemiye bağlı şok ve ani ölüm gelişebilir.  Bağışıklık sistemi düşer ikincil enfeksiyonlara karşı açık olmasına neden olur. Hipoglisemiye bağlı nöbetler gelişebilir. Hastalık çok ölümcül olmakla birlikte iyi bir tedavi sürecinde tedaviye yanıt alınabilir.

Miyokard formunda ise kalp kası iltihabı meydana gelir. Eğer doğmadan önce bu enfeksiyonu almışsa genellikle doğmadan önce yavru kaybedilir. Farklı vakalarda kalp yetmezliği ve akciğerlerde ödemle hastalık seyreder ve bu tablo oldukça ölümcüldür.

Yeni doğan hastalığında ise eğer doğduktan kısa bir süre sonra bu enfeksiyonu alırsa tedavi şansı genel olarak olmamak ile birlikte kısa sürede ölüm şekillenir.

Virüsün inkübasyon süresi ortalama 1 haftadır. İnkübasyon periyodundan sonra iştahsızlık, depresyon, kusma, kanlı veya mukoza ile kaplı dışkı, değişken derecelerde dehidrasyon ve ateş olarak ortaya çıkar. Genellikle klinik semptomlar başladıktan sonraki 24-48. saatlerde kanlı veya kansız ince bağırsak ishali başlar. Kusma ve ishal ile birlikte oluşan, sıvı ve protein kaybı nedenli dehidrasyon ve hipovolemik şok ortaya çıkabilir. Parvoviral enteritisli köpeklerde belirgin bir karın ağrısı vardır. Kan dolaşımındaki bozukluk sonucu; hipotansiyon, taşikardi, uzuvlarda soğuma ve vücut sıcaklığında düşme oluşabilir.
Köpeklerde parvovirüs enfeksiyonlarının hızlı teşhisi antikor temelli yöntemler ile viral antijenleri saptayan testler ile saptanmaktadır. Enfekte hayvanların tedavi sürecinde izolasyonu ve kontakta olan diğer köpeklere bulaşması ve diğer köpeklerden de alınacak olan sekonder enfeksiyonları önlemek için oldukça önemlidir. Coronavirüs, Adenovirüs, Morbillivirus, Rotavirüs, Reovirüs, Norovirüsler gibi köpeklerde ishale neden olan diğer patojenlerin varlığından ötürü klinik belirtilerinden teşhis şüphelidir ve bu viral enfeksiyonlardan da ayırıcı tanıya gidilmesi önemlidir. Bu yüzden şüpheli klinik vakalar her zaman için laboratuvar testleri ile doğrulanmalıdır. Köpeklerdeki parvoviral enteritislerin laboratuvar tanısı için genellikle etkilenen hayvanların dışkısı üzerinden gerçekleştirilen metotlar geliştirilmiştir.
Köpek parvoviral enteritisten korunmanın ana yolu aşılama programlarıdır. Aşılama programını aksatmamak hayat kurtarıcıdır.
İnaktif aşılar sadece kısa süreli bağışıklık oluşturduğu için, modifiye canlı virüs aşıları daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Aşılanan annelerden doğan yavrular yaşamlarının ilk birkaç haftasında enfeksiyona karşı anne sütünden alınan antikorlar tarafından korunur. Hastalık bu nedenle erken dönemde ender olarak görülür. Aşılamaya rağmen korunmanın oluşmamasının ana nedeni ise kolostrum ile anneden yavrulara aktarılan yüksek seviyedeki maternal antikorlardır. Bu yüzden aktif bağışıklık ile etkileşimi önlemek için aşılar yavrulara maternal antikor seviyeleri düştükten sonra uygulanmalıdır.
Nadirde olsa aşılamadan birkaç gün sonra; eğer köpeğinizde kanlı ishal etkeni olan virüs mevcut ve inkubasyon süresinde ise aşılama ile birlikte düşen bağışıklıkla etken gün yüzüne çıkar ve kanlı ishal olmasına sebep olabilir. Bunun sebebi aşı değil, vücutta zaten mevcut olan parvo virüs etkenidir.

Köpeklerde parvovirüse bağlı şekillenen kanlı ishalde enteritislerde etken spesifik bir sağaltım bulunmadığı için, destekleyici sağaltım yapılmaktadır. Ağızdan sağaltım programları hastalık sonucu gelişen kusma karşısında başarısız olacağından tercih edilmemektedir. Sıvı sağaltımı hem dehidratasyonun giderilmesi ve dolaşımdaki kan hacminin düzene sokulması hem de elektrolit asit-baz bozukluklarının düzeltilmesi için çok önemlidir.